Madencilik Danışmanlığı
ANADOLU’DA MADENCİLİĞİN TARİHÇESİ
Anadolu’da madencilik binlerce yıl önce başlamış, M.Ö. 7000 yıllarında saf bakır, M.Ö.(3000-1200) yılları arasında tunç yaygın olarak kullanılmıştır. Daha sonra Hititler (M.Ö. 1750-2000), Urartular.
(M.Ö. 850-585), Frigyalılar (M.Ö. 750-650)ve Lidyalılar (M.Ö. 650-550), dönemlerinde Anadolu’da çeşitli maden yataklarını işletmiş, izabe tesislerini kurmuş, metal para basıp kullanmışlardır.
Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerinde giderek gelişen madencilik, Osmanlı Imparatorluğu’nun ilk dönemlerinde devlet katkısı görmüş, 1815 yılında Bandırma yakınlarında bor, 1829 yılında Zonguldak’ta taşkömürü, 1848 yılında Bursa-Harmancık’ta krom bulunmuştur.
Devletin maden sahiplerinden %25 gibi bir hisse almasını öngören 1861 tarihli ilk Maden Nizamnamesi, etkili denetim olmadığı için başarı sağlayamamıştır. Daha sonraları 1869, 1886 ve 1906 yıllarında üç ayrı maden yasası çıkarılmıştır. 1906 yasası ile işletme izni süresi, 99 yıl olarak belirlenmiş ve devlet payı madenin cinsine göre (%1-20) arasında değişmiştir.
Osmanlılar döneminde yabancı egemenliğinin altında olan madencilik sektöründe, Cumhuriyet’in ilanından sonra yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu dönemde, öncelikle büyük eksikliği olan madencilik öğrenimi yapmış, teknik elemanların yetiştirilmesi ve yeni ekonomik model saptanmasına çalışılmıştır. Cumhuriyet rejimi ayrıcalıklı yabancı sermayeye karşı çıkmış, ancak anonim ortaklıklar kurularak yabancı sermayenin madencilik sektöründe yoğun girişimlerde bulunmasını da sağlamıştır. İzmir İktisat Kongresinde (1923), bu doğrultuda alınan kararlar ışığında özel kesimin finansmanını karşılamak üzere İş Bankası ve Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası kurulmuştur. Ancak, ülkenin savaştan yeni çıkmış olması, özel kesimin sermaye birikiminin yeterli olmayışı ve 1929 dünya ekonomik krizi nedeniyle özel girişime dayalı politikada başarılı olunamamış, sektörde kamunun etkinliği arttırılmaya başlanmıştır.
Devletin madencilik sektöründe öncülük yapması amacıyla, madenlerimizin daha rasyonel bir şekilde aranması, bulunanların rezerv ve kalitelerinin tespiti, ekonomiye kazandırılması için 1935 yılında MTA Enstitüsü, bulunan madenlerin işletilmesini sağlamak amacıyla aynı yıl Eti bank, 1940 yılında da Ereğli Kömür İşletmesi Müessesesi (EKİ) kurulmuştur.
1940 yılında Raman’da MTA tarafından bulunan petrolün arıtılması amacıyla 1942 yılında aynı yörede yine MTA tarafından 10 ton/gün kapasiteli bir rafineri kurulmuş, 1954 yılında MTA’dan alınan eleman, ekipman ve dökümanlarla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) kurularak, devlet adına petrol arama, üretim, arıtma görevlerine başlamıştır.
1954 yılında, o güne kadar yalnız kamu kuruluşlarınca işletilen bazı madenleri özel girişimin arama ve işletmesine açan ve özel-kamu girişimine eşit davranılmasını ilke edinen 6309 sayılı maden kanunu yürürlüğe konmuştur.
1957 yılında, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu oluşturulmuş ve o zamana kadar Etibank tarafından yürütülen taşkömürü ve linyit üretim görevi bu kuruluşumuza devredilmiştir.
Planlı kalkınmayı öngören 1961 Anayasası’nın 130. maddesi ile doğal kaynaklarımız, anayasa güvencesine alınmıştır.
1963 yılında, enerji ve madencilik ile ilgili politikaları oluşturmak, uygulamaları denetlemek ve yönlendirmek amacıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı kurulmuştur.
Planlı dönemde, maden kaynaklarımızdan en fazla yararı sağlamak, yurt içi talebi karşılamak ve dış satım artışı sağlamak,ana hedefler olarak belirlenmiştir.
1978 yılında çıkarılan 2172 sayılı kanunla, çok sayıda kömür ve demir işletmesi devletleştirilmiş, ancak üretimdeki düşüşler nedeniyle devletleştirilen sahaların bir çoğu 1983 yılında çıkarılan 2804 sayılı kanunla sahiplerine iade edilmiştir.
Yine 1983 yılında Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuş ve taşkömürü üretimi TKİ’den alınarak bu kuruluşa devredilmiştir.
1985 yılında yayınlanan ve madenlerimizin daha rasyonel bir biçimde aranmasını ve işletilmesini amaçlayan 3213 sayılı maden kanunu, günümüzde de yürürlüktedir.
NEDEN MADEN ÇIKARIYORUZ?
ÇÜNKÜ İNSANLARIN;
MADENLERDEN, METALLERDEN VE TOPRAKTAN GELEN ENERJİDEN YAPILMIŞ ÜRÜNLERE İHTİYACI VAR. HERŞEY BİR ŞEYDEN YAPILIR VE O BİR ŞEY DE DOĞAL KAYNAKLARIMIZDAN ELDE EDİLİR.
İNSANLAR BİR ŞEY İSTEDİKLERİNDE, O ÜRÜNÜ ÜRETMEK İÇİN GEREKLİ OLAN MALZEMELERİN KAYNAĞININ NE OLDUĞUNU NADİREN DÜŞÜNÜRLER İSTEDİĞİNİZ YADA SATIN ALDIĞINIZ ELLE TUTUNABİLEN MALZEMELERİN ÇOĞU MİNERAL, METAL VE PETROKİMYASALLARDAN YAPILIR.
HER YIL HER GÜN KULLANDIĞIMIZ ŞEYLERİ ÜRETMEK İÇİN, HER BİRİMİZ İÇİN 1,7 MİLYON KG YENİ MİNERALE İHTİYAÇ VARDIR.
-YOLLARI, BİNALARI, KÖPRÜLERİ, ÇEVRE DÜZENLEMELERİNİ VE DAHA BİR ÇOK KİMYASAL VE İNŞAAT FAALİYETİ İÇİN 3.787 KG TAŞ
-BETON, ASFALT, YOL, BLOK VE TUĞLA YAPMAK İÇİN 2.695 KG TAŞ VE ÇAKILTAŞI
-YOLLARI, KALDIRIMLARI, KÖPRÜLERİ BİNALARI, OKULLARI VE EVLERİ YAPMAK İÇİN 240 KG ÇİMENTO
-ÇELİK BİNALAR, ARABA, KAMYON, UÇAK, TREN VE KONTEYNIR İÇİN 84,8 KG DEMİR
-ÇEŞİTLİ KİMYASALLARDA, OTOYOL BUZLARININ GİDERİLMESİNDE, GIDA VE TARIMDA 185,6 KG TUZ
-GIDA GÜBRELERİ YAPIMINDA 88,5 KG FOSFAT
-TUĞLA, ÇİMENTO, KAĞIT VE KEDİ KUMU YAPIMINDA 72,3 KG KİL
-BİNALARIN YAPIMI İÇİN 23,6 KG ALÜMİNYUM
-BİNALARDA, ELEKTRİK VE ELEKTRONİK PARÇALARDA, SIHHİ TESİSAT VE ALAŞIMDA 5,4 KG BAKIR
-METALLERİ PASA DAYANIKLI HALE GETİRME, BOYA, KAUÇUK, CİLT KREMİ SAĞLIK ÜRÜNLERİ VE BESLENMEDE 3,1 KG ÇİNKO
-CAM, DETERJAN, İLAÇ, GIDA KATKI MALZEMESİ, FOTOĞRAFÇILIK VE SU ARITMADA 19,9 KG SODA KÜLÜ
-İNŞAAT ÇELİKLERİNİ VE MAKİNELERİ YAPMAK İÇİN 1,3 KG MANGANEZ
-CAM, KİMYASAL, SABUN, KAĞIT, BİLGİSAYAR VE CEP TELEFONU İÇİN 182,9 KG DİĞER AMETALLER
-ELEKTRONİK, TV, VİDEO GEREÇLERİ, EĞLENCE GEREÇLERİ VB ŞEYLER İÇİN 8,6 KG DİĞER METALLER
3213 Sayılı Maden Kanununda “Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticarî değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü Madde bu Kanuna göre madendir”
Madenler aşağıda sıralanan gruplara göre ruhsatlandırılır:
I. Grup madenler
a) İnşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl, %80’in altında SiO2 içeren kum, ariyet malzemesi ve SiO2 oranına bakılmaksızın denizlerdeki ve akarsu yataklarındaki kum ve çakıllar,
b) Tuğla-kiremit kili, çimento kili, baraj, gölet ve benzeri yapılarda kullanılan killer, Marn, Puzolanik kayaç (Tras), çimento ve seramik sanayilerinde kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar ile;
1) %25’den az Al2O3 içeren killer,
2) %50’den az montmorillonit minerali içeren killer
3) %50’den az illit minerali içeren killer,
4) %50’den az zeolit minerali içeren kayaçlar,
5) Na2 O ve K2O toplamı %5’den az olan ve II. Grupta yer almayan kayaçlar,
6) Kil grubunda ağırlıkça birinci sırada Kaolinit minerali bulunmayan ve Kaolinit minerali oranı %20’den az olan, %2’den fazla Fe2O3 ve K2O, %1’den fazla Na2O içeren ve %44’den az SiO2 içeren killer,
II. Grup madenler
a) Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan Agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar.
b) Mermer, Traverten, Granit, Andezit, Bazalt gibi blok olarak üretilen taşlar ile dekoratif amaçla kullanılan doğal taşlar.
III. Grup madenler
Deniz, göl, kaynak suyundan elde edilecek eriyik halde bulunan tuzlar, karbondioksit (CO2) gazı (jeotermal, doğal gaz ve petrollü alanlar hariç).(Ek ibare: 10/06/2010-5995 S.K./1.mad.) Hidrojen Sülfür (7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla)
IV. Grup madenler
a) Endüstriyel hammaddeler
Kaolen, Dikit, Nakrit, Halloysit, Endellit, Anaksit, Bentonit, Montmorillonit, Baydilit, Nontronit, Saponit, Hektorit, İllit, Vermikülit, Allofan, İmalogit, Klorit, Sepiyolit, Paligorskit (Atapuljit), Loglinit ve bunların karışımı killer, Refrakter killer, Jips, Anhidrit, Alünit (Şap), Halit, Sodyum, Potasyum, Lityum, Kalsiyum, Magnezyum, Klor, Nitrat, İyot, Flor, Brom ve diğer tuzlar, Bor tuzları (Kolemanit, Uleksit, Borasit, Tinkal, Pandermit veya bünyesinde en az %10 B2O3 içeren diğer Bor mineralleri), Stronsiyum tuzları (Selestin, Stronsiyanit), Barit, Vollastonit, Talk, Steattit, Pirofillit, Diatomit, Olivin, Dunit, Sillimanit, Andaluzit, Dumortiorit, Disten (Kyanit), Fosfat, Apatit, Asbest (Amyant), Manyezit, Huntit, Tabiî Soda mineralleri (Trona, Nakolit, Davsonit), Zeolit, Pomza, Pekştayn, Perlit, Obsidyen, Grafit, Kükürt, Flüorit, Kriyolit, Zımpara Taşı, Korundum, Diyasporit, Kuvars, Kuvarsit ve bileşiminde en az %80 SiO2 ihtiva eden Kuvars kumu, Feldispat (Feldispat ve Feldispatoid grubu mineraller), Mika (Biyotit, Muskovit, Serisit, Lepidolit, Flogopit), Nefelinli Siyenit, Kalsedon (Sileks, Çört).
b) Enerji hammaddeleri
Turba, Linyit, Taşkömürü, (Ek ibare: 10/06/2010-5995 S.K./1.mad.) kömüre bağlı metan gazı, Antrasit, Asfaltit, Bitümlü Şist, Bitümlü Şeyl, (*) (Ek ibare: 10/06/2010-5995 S.K./1.mad.) Kokolit ve Sapropel (Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla)
c) Metalik madenler
Altın, Gümüş, Platin, Bakır, Kurşun, Çinko, Demir, Pirit, Manganez, Krom, Civa, Antimuan, Kalay, Vanadyum, Arsenik, Molibden, Tungsten (Volframit, Şelit), Kobalt, Nikel, Kadmiyum, Bizmut, Titan (İlmenit, Rutil), Alüminyum (Boksit, Gipsit, Böhmit), Nadir toprak elementleri (Seryum Grubu, Yitriyum Grubu) ve Nadir toprak mineralleri (Bastnazit, Monazit, Ksenotim, Serit, Oyksenit, Samarskit, Fergusonit), Sezyum, Rubidyum, Berilyum, İndiyum, Galyum, Talyum, Zirkonyum, Hafniyum, Germanyum, Niobyum, Tantalyum, Selenyum, Telluryum, Renyum.
V. Grup madenler
Kıymetli ve yarı kıymetli minaraller
Elmas, Safir, Yakut, Beril, Zümrüt, Morganit, Akuvamarin, Heliodor, Aleksandirit, Agat, Oniks, Sardoniks, Jasp, Karnolin, Heliotrop, Kantaşı, Krizopras, Opal (İrize Opal, Kırmızı Opal, Siyah Opal, Ağaç Opal), Kuvars kristalleri (Ametist, Sitrin, Neceftaşı (Dağ kristali), Dumanlı Kuvars, Kedigözü, Avanturin, Venüstaşı, Gül Kuvars), Turmalin (Rubellit, Vardelit, İndigolit), Topaz, Aytaşı, Turkuaz (Firuze), Spodümen, Kehribar, Lazurit (Lapislazuli), Oltutaşı, Diopsit, Amozonit, Lületaşı, Labrodorit, Epidot (Zeosit, Tanzonit), Spinel, Jadeit, Yeşim veya Jad, Rodonit, Rodokrozit, Granat Minarelleri (Spesartin, Grosüllar Hessanit, Dermontoit, Uvarovit, Pirop, Almandin), Diaspor Kristalleri, Kemere
VI. Grup madenler
Uranyum, Toryum, Radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler.
Ruhsat Müracatları,
I (a) Grubu madenlerde il özel idareleri, Genel Müdürlüğün uygun görüşünü alır. Genel Müdürlük, talep edilen alanın niteliği, talep alanında diğer grup ruhsatların bulunup bulunmadığı, ruhsat bulunması halinde yapılan nazari ve/veya mahalli inceleme sonucu dikkate alınarak görüşünü bildirir. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının olumlu görüşünün alınmasını takiben il özel idaresince ihale yolu ile işletme ruhsatı verilir.
I (b) ve II (a) Grubu madenlere işletme ruhsatı, II (b), III., IV. ve VI. Grup madenlere arama ruhsatı, V. Grup madenlere arama sertifikası almak için Genel Müdürlüğe müracaat yapılır.
MADENCİLİK ALANINDAKİNHİZMETLERİMİZ
İşletme Faaliyeti Öncesi Yapılan İşlemler
-Ruhsat almak için alan sorgulaması yapılması
-I(b) grubu için sorgulama yapılması
-II. grup için sorgulama yapılması -III.grup için sorgulama yapılması
-IV.grup için sorgulama yapılması -V.grup için sorgulama yapılması
-VI.grup için sorgulama yapılması-Arama faaliyet raporu hazırlanması
-Ön arama faaliyet raporu -Genel arama faaliyet raporu
-Detay arama faaliyet raporu
-Ön inceleme raporu hazırlanması
-Arama projesi hazırlanması-Arama dönemi üretim izni alınması
-II(b), III, IV, ve VI.Grup Madenler için Arama ruhsatı alınması
-V. Grup Madenler için Arama sertifikası alınması
-İhale müracat dosyası hazırlanması
-I(a) grubu madenler için müracat dosyası hazırlanması
-İşletme projesi hazırlanması- I(a) grubu maden işletme projesi
-ı(b) grubu maden işletme projesi -II(a) grubu maden işletme projesi
-III.grup maden işletme projesi -IV-a grubu maden işletme projesi-IV-b grubu maden işletme projesi
-IV-c grubu maden işletme projesi -V. grup maden işletme projesi
-VI. grup maden işletme projesi -Kamu Kurumları için Yapı Hammaddesi Talep Formu Hazırlanması
-İşletme Projesi için gerekli tüm haritaların hazırlanması-Vaziyet planı hazırlanması
-Hali hazır harita hazırlanması-Jeolojik harita hazırlanması-Topoğrafik harita hazırlanması
– Üretim Termin haritası hazırlanması-Restorasyon haritası hazırlanması-GSM dosyası hazırlanması -Proje tanıtım
dosyası hazırlanması-Kapasite Artışı proje tanıtım dosyası hazırlanması- Çed Raporu hazırlanması-Patlayıcı madde
ihtiyaç belgesi hazırlanması-Patlayıcı madde izin yazısı alınması-Patlayıcı madde kullanma ruhsatı alınması
-İşletme ruhsatı alınması-V.Grup Madenler için İşletme Sertifikası Alınması
-İşletme izni alınması-Kamu kurum ve kuruluşları İçin Hammadde Üretim İzni Alınması
İşletme Dönemi İşlemleri İşletme Faaliyeti Sonrası Yapılacak İşlemler
