Atık yönetimi, herhangi bir ürünün tasarım aşamasından başlayarak; üretim, tüketim, atık oluşumu, atığın geri dönüştürülmesi ve/veya bertarafını kapsayan bir disiplindir.
Etkili atık yönetiminin bileşenleri;
- Atık Önleme: Atık üretiminin azaltılması amacıyla ürünlerin tasarımı ve üretim süreçlerinin .iyileştirilmesi.
- Atık Azaltma: Mevcut atık miktarının azaltılması için çeşitli yöntemler ve süreçlerin uygulanması. Bu, daha az ambalaj kullanımı veya daha uzun ömürlü ürünlerin tercih
edilmesi gibi adımları içerebilir. - Geri Dönüşüm: Atık malzemelerin toplanıp işlenerek yeniden kullanılabilir hale getirilmesi. Plastik, kağıt, cam ve metal gibi materyaller genellikle geri dönüştürülür.
- Yeniden Kullanım: Kullanılmış ürünlerin veya malzemelerin, yenileştirilerek veya tamir edilerek tekrar kullanılması. Örneğin, cam şişelerin yeniden dolum için kullanılabilmesi.
- Kompostlama: Organik atıkların doğal süreçlerle ayrışarak toprak zenginleştirici kompost haline getirilmesi.
- Enerji Üretimi: Atıkların yakılarak enerji elde edilmesi, bu süreçte enerji üretimi ve atık miktarının azaltılması hedeflenir.
- Bertaraf: Atıkların güvenli ve çevreye zarar vermeyen bir şekilde yok edilmesi, genellikle düzenli depolama alanlarında yapılır.
Etkili atık yönetimi için ABECE Çevre olarak tecrübemiz ve profesyonel kadromuzla işletmelere değer katmaktan gurur duymaktayız.
Endüstriyel Atık Yönetim Planı (EAYP)
İlgili planın oluşturulabilmesi için öncelikle tesis içerisinde oluşan tüm atıkların kodlarının ve tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Belirlenen her atığın kendine göre ayrı tehlikelilik özelliği bulunduğundan ve atıkların birbiri ile temas ettiğinde birbirleri ile reaksiyona girebilmeleri veya birbirlerini kontaminasyona uğratabilecekleri gibi sebeplerle atıklar birbirlerine karıştırılmamalıdır. Tesiste atık yönetim sorumlusu personel atanmalıdır. Atanan personel, tesiste kaynağında ayrıştırma noktası dediğimiz alanları oluşturmalıdır. Tehlikeli ve tehlikesiz atıkların kaynağında ayrı toplanması sonucu biriken atıklar, yine atıkların birbirleri ve dış ortamla temas etmesini engelleyecek ve 6 aya kadar depolama yapabileceğimiz geçici tehlikeli ve tehlikesiz atık sahalarının içinde depolanmalıdır.
Geçici atık depolama sahasında 6 aya kadar bekletilebilen tehlikeli atıklarını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından ilgili atıkların kodu ile yetkilendirilmiş uygun geri dönüşüm, bertaraf, atık ara depolama tesislerine vermek zorundadırlar. Ayrıca ilgili atıkların gönderimlerini EÇBS (Entegre Çevre Bilgi Sistemi) üzerinde yer alan MOTAT uygulaması üzerinden yapmak zorundadırlar. İlgili tesislerin aynı zamanda konu kısmında 2872 sayılı çevre mevzuatına atıfta bulunur şekilde zorunlu tehlikeli atık mali sorumluluk sigortası yaptırmaları gerekmektedir.
Endüstriyel Atık Yönetim Planı, bir önceki yılın atık miktarlarının değerlendirilerek gelecek 3 yıl içinde oluşacak miktarların tahmini değerlerini ve atıkların azaltılmasına ilişkin veriler bütünüdür. 3 aşamalı olarak gerçekleşen planda;
- Aşama: Sahada verilerin toparlanması ve rapor için gerekli evrakların temini
- Aşama: Sahadan alınan veriler ile birlikte gerekli evrakların harmanlanması sonucu oluşan rapor
- Aşama: Raporun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne sunulması ve onayın alınması
Endüstriyel Atık Yönetim Planı yasal bir yükümlülük olmakla birlikte, gelecek nesillere sağlıklı bir çevre bırakabilmek için elzemdir.
Atık Sahası Hakkında Bilgiler
Öncelikle çalışma alanlarında atıkların sıkça çıktığı alanların ortak noktaları sayılabilecek yerler belirlenerek buralara üzerlerinde ilgili atık kodunun yazdığı, atığı tarif eder şekilde şekillerin yer aldığı tehlikeli atıklar için 4 tarafı kapalı, tehlikesiz atıklar içinse üstü açık olabilecek şekilde atık toplama ve depolama alanları oluşturulmalıdır.
Atık Yönetim Planı Başvurusu
Tesisler, tehlikeli ve tehlikesiz atık yönetim planı için öncelikle yukarıda anlatılan yönetim sistemini kurmalıdır. Sonrasında, bir dilekçe ile bağlı bulundukları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunmalıdırlar. Başvuru sırasında EÇBS (Elektronik Çevre Bilgi Sistemi) kaydına dair evraklar da eklenmelidir.
EÇBS (Elektronik Çevre Bilgi Sistemi)
EÇBS, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2872 sayılı Çevre Kanunu şemsiyesi altında çıkardığı yönetmeliklerin getirdiği mevzuat yükümlülüklerinin firmalar tarafından yerine getirilmesini sağlamak için kullanılan web tabanlı bir portaldır. İlgili firma, EÇBS’ye kayıt olabilmek için e-devlet hesabı üzerinden aktivasyon yapmalıdır.
MOTAT (Mobil Tehlikeli Atık Yönetim Sistemi) Kaydı
MOTAT, atıkların karayolu ile taşınmasına dair bir sistemdir. Bu sistem, tehlikeli atık taşıma işlemlerinin kayıt altına alınmasını ve her noktada izlenebilmesini sağlar. Atık üreticisi, sistem üzerinden taşıyıcı firma ve bertaraf tesisini belirleyerek bir atık transfer talebi oluşturur. Atık taşıma işlemi sırasında Taşıma Kontrol Numarası (TKN) ve Taşıma Doğrulama Numarası (TDN) kullanılır. Taşınan atıklar tesislere geldikten sonra boşaltma işlemi gerçekleştirilir ve bu işlemler mobil terminal üzerinden kaydedilir.
Atık Beyan Sistemi ve Atık Beyanı
Atık beyanı, tesislerin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan çevreye kirletici vasfı olan atıkların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın EÇBS sistemi üzerinden bildirilmesidir. Atık beyanı yıllık olarak yapılmalıdır ve atık üreticileri, her yıl bir önceki yılın atık miktarlarını beyan etmekle yükümlüdürler. Atık Beyanı, EÇBS üzerinde Ocak-Mart ayları arasında yapılmalı ve Mart ayı sonuna kadar tamamlanmalıdır.