Toprak Kirlenmesinin Önlenmesi için Yasal Düzenlemeler
Ülkemizde toprak kirlenmesinin önlenmesine yönelik olarak, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin Amacı:
Yönetmeliğin amacı, alıcı ortam olarak toprağın kirlenmesinin önlenmesi, kirlenmenin mevcut olduğu veya olma potansiyeli taşıyan sahaların ve sektörlerin tespit edilmesi, kirlenmiş toprakların ve sahaların temizlenmesi ile izlenmesine dair esasları belirleyerek, bu süreçlerin sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaktır.
İl Bazında Kurulacak İzleme Komisyonları:
Bu kapsamda her ilde, aşağıdaki görevleri yerine getirmek amacıyla sürekli çalışan bir komisyon kurulmuştur:
- Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarının değerlendirilmesi
- Kirlenmiş sahaların temizlenmesi çalışmalarının izlenmesi
- Saha Örnekleme ve Analiz Planlarının onaylanması
İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü başkanlığında kurulan komisyon, aşağıdaki kurum ve kuruluşlardan temsilcilerden oluşmaktadır:
- İl Tarım Müdürlüğü
- İl Sağlık Müdürlüğü
- İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü
- Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü
- İl Özel İdaresi
- Gerekli görüldüğü takdirde, üniversiteler ve uygun diğer kurum ve kuruluşlar
Bu komisyona “Kirlenmiş Saha Değerlendirme ve İzleme Komisyonu” denilmektedir.
Faaliyetlerin Yükümlülükleri ve Teşhis ve Kayıt Sistemi:
Tesis ve faaliyetler, iki farklı mekanizma ile envanter sistemine kayıt olmaktadır:
- Yönetmelik Ek-1 ve Ek-2 Listesinde Yer Alan “Potansiyel Kirletici Faaliyetler”: Bu faaliyetler, faaliyet ön bilgi formu doldurarak İl Çevre Müdürlüklerine başvurmaları durumunda kaydedilir. (Bu bildirim Yönetmelik gereği zorunludur.)
- Denetim, Afet, Kaza veya Şikayet Bildirimleri: Bu tür durumlar nedeniyle yapılacak bildirimlerle de tesisler envanter sistemine kaydedilmektedir.
Envanter sistemine kayıtlı tesis ve faaliyetler için yapılacak çalışmaların boyutuna göre, aşağıdaki aşamalara göre işlem yapılır:
- Birinci Aşama Değerlendirme (BAD)
- İkinci Aşama Değerlendirme (İAD)
- Temizleme İşlemleri

Saha Çalışması Neticesine Göre Komisyon Kararları Şeması
Birinci Aşama Değerlendirme (BAD)
Birinci Aşama Değerlendirme (BAD), kirlilik şüphesinin gerçekçi olup olmadığının araştırıldığı ve sahanın ayrıntılı bir şekilde incelendiği aşamadır. Bu aşama sonucunda, tesis veya faaliyetin bulunduğu saha için şu üç farklı sonuçtan biri belirlenir:
- Takip Gerektirmeyen Saha: Sahanın kirlilik riski taşımadığı ve izleme gereği olmadığı tespit edilir.
- Takip Gerektiren Saha: Sahanın kirlilik riski taşıdığı, ancak temizlenmesine gerek olmadığı belirlenir. Bu durumda, belirli aralıklarla izleme yapılması önerilir.
- Temizlenmesi Gereken Saha: Kirlenmiş olduğuna dair bulgulara rastlanır ve bu sahada temizlik işlemi yapılması gerektiği kararı alınır.
İkinci Aşama Değerlendirme (İAD)
Birinci Aşama Değerlendirme (BAD) sonucunda saha “Takip Gerektiren Saha” olarak tespit edilirse, bu aşama, sahanın temizlenmesinin gerekli olup olmadığının incelendiği aşamadır.
İkinci Aşama Değerlendirme (İAD) aşamasında, saha ve çevresi ayrıntılı olarak etüt edilir. Bu süreçte, sahanın bulunduğu bölgeye özgü veriler (örneğin hidrojeolojik, iklim, topoğrafya, toprak özellikleri vb.) detaylı bir şekilde incelenir ve risk değerlendirmesi yapılır. Modelleme çalışmaları, bu veriler ışığında sahanın durumunun daha derinlemesine analiz edilmesine olanak tanır.

Komisyon İşleyişini Gösterir Akış Şeması
ABECE Grup Çevre ve İş Güvenliği Mühendislik Hizmetleri A.Ş. olarak Türkiye’de Toprak Kirliliği konusunda T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilk yetki verdiği firmayız.