Ambalaj atıklarının kontrolü yönetmeliği 27.12.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
a) Çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip ambalajların üretimine,
b) Ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yöntemleri kullanılarak bertaraf edilecek miktarının azaltılmasına,
c) Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesine,
ç) Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde, kaynağında ayrı biriktirilmesi, toplanması, taşınması, ayrılmasına ve geri dönüşümüne ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulmasına,
yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik esasların belirlenmesidir.
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; piyasaya sürülen bütün ambalajları ve bu ambalajların atıklarını kapsar.
(2) Defolu ürünler, fireler, piyasaya sürülmemiş ambalajlar ve benzeri üretim artıkları, bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
(3) 2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliğinde yer alan tehlikeli atık tanımına uyan ambalaj atıklarının yönetimi, ilgili mevzuat hükümlerine göre gerçekleştirilir. Kullanımları sonrasında bu kapsamda yer alan ambalajların bildirimleri ekonomik işletmeler tarafından ambalaj bilgi sistemi üzerinden yapılır, ancak söz konusu ambalaj atıkları bu Yönetmelik kapsamında geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerinden muaftır.
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununa, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununa, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna ve 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ambalaj: Hammaddeden işlenmiş ürüne kadar, bir ürünün üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış iadesi olmayanlar da dâhil Ek-1’de yer alan kriterler çerçevesinde tüm ürünleri,
b) Ambalaj atığı: Üretim artıkları hariç, Atık Yönetimi Yönetmeliğindeki atık tanımına uyan her tür ambalajı ve ambalaj malzemesini,
c) Ambalaj atığı aktarma merkezi: Toplanan ambalaj atıklarının toplama ayırma tesislerine ulaştırılmadan önce biriktirilmesi amacıyla belediyeler/belediye birlikleri tarafından kurulan/kurdurulan, işletilen/işlettirilen merkezleri,
d) Ambalaj atığı toplama noktası: Satış noktalarında tüketicilerin rahatlıkla görebilecekleri yerlerde, ambalaj atıklarını ayrı biriktirmek ve bu konuda tüketicileri bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla oluşturulan noktayı,
e) Ambalaj atığı üreticisi: Bu Yönetmelik kapsamındaki ambalaj atığını üreten, Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde tanımlanan gerçek ve tüzel kişileri,
f) Ambalaj atıkları yönetim planı: Belediyelerin bu Yönetmelikte yer alan sorumlulukları kapsamında ambalaj atıklarının yönetimine ilişkin yürütülecek çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren ambalaj bilgi sistemi üzerinden hazırlanan eylem planını,
g) Ambalaj bileşenleri: Ambalajın elle veya basit fiziksel yollar ile ayrılabilen kısımlarını,
ğ) Ambalaj bilgi sistemi: Bu Yönetmelik kapsamındaki ambalaj ve ambalaj atıklarına ilişkin beyan ve bildirimlerin gerçekleştirileceği, ambalaj atığı yönetim planlarının hazırlanacağı ve geri dönüşüm/geri kazanım yükümlülüğüne ilişkin gerçekleştirilen çalışmalara ait bilgi ve belgelerin sunulacağı Bakanlıkça hazırlanan çevrimiçi programı,
h) Ambalaj Komisyonu: Bu Yönetmelik doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları değerlendirmek üzere Bakanlık temsilcisinin başkanlığında ilgili taraflardan oluşan komisyonu,
i) Atık getirme merkezi: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde tanımlanan yerleri,
j) Atık yönetimi: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde tanımlanan faaliyetleri,
k) Ayırma: Toplanan ambalaj atıklarının cinslerine göre sınıflandırılmasını,
l) Ayrı toplama: Kaynakta ayrı biriktirilen ambalaj atıklarının biriktirildiği yerden, diğer atıklardan ayrı olarak alınmasını ve taşınmasını,
n) Bertaraf: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendinde tanımlanan işlemleri,
o) Biriktirme ekipmanı: Ambalaj atığı üreticilerinin atıklarını bırakabilecekleri torba, kafes, kumbara, konteyner ve benzeri ekipmanları,
ö) Çevre lisansı: 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinde düzenlenen geçici faaliyet belgesi/çevre izin ve lisansı belgesini kapsayan lisansı,
p) Çok hafif plastik torbalar: Kalınlığı çift kat 15 mikronun altında olan, açık gıdalar için birincil ambalaj olarak veya bu gıdaların hijyeni için ihtiyaç duyulan plastik torbaları,
r) Depozito/İade sistemi: Yeniden kullanılabilir ve/veya tek kullanımlık ambalajların geri alınması suretiyle piyasaya süren tarafından kurulan yönetim sistemini,
ş) Enerji geri kazanımı: Yanabilir özellikte olan ambalaj atıklarının, ısı geri kazanımı amacıyla tek başına veya diğer atıklarla birlikte, doğrudan yakılarak enerji üretiminde kullanılmasını,
t) Geçici faaliyet belgesi: Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinde düzenlenen belgeyi,
u) Genişletilmiş üretici sorumluluğu: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (y) bendinde tanımlanan sorumluluğu,
ü) Geri dönüşüm: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (z) bendinde tanımlanan işlemleri,
v) Geri dönüşüm/geri kazanım hedefi: Yönetmelik kapsamındaki ambalajların ağırlık olarak toplanması/geri dönüştürülmesi/geri kazanılması zorunlu miktarının, yurt içinde piyasaya arz edilen miktarına oranını,
y) Geri kazanım: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (aa) bendinde tanımlanan işlemleri,
aa) Grup ambalaj (ikincil ambalaj): Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajı,
bb) İl müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik il müdürlüğünü,
cc) Kaynakta ayrı biriktirme: Ambalaj atıklarının oluştuğu noktada diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesini,
çç) Kompozit ambalaj: Farklı malzemelerden yapılmış, elle birbirinden ayrılması mümkün olmayan ambalajı,
dd) Nakliye ambalajı (üçüncül ambalaj): Belirli sayıda satış ambalajlarının veya grup ambalajların taşıma ve depolama işlemlerini kolaylaştırmak ve bu işlemler sırasında zarar görmesini önlemek amacıyla, karayolu, demiryolu, deniz yolu ve hava yolu taşımasında kullanılan konteynerler hariç kullanılan ambalajı,
ee) Organik geri dönüşüm: Atık depolama alanlarında yapılan depolama işlemi hariç, ambalaj atıklarının biyolojik olarak parçalanabilen kısımlarının kontrollü bir şekilde mikroorganizmalar aracılığıyla kompost veya metan gazı elde edilecek şekilde oksijenli veya oksijensiz ortamda ayrıştırılmasını,
gg) Piyasaya arz: Ambalajlanmış ürünün, tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan faaliyeti,
ğğ) Piyasaya süren: 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın, bir ürünü bu Yönetmelik kapsamındaki ambalajlar ile paketleyen gerçek veya tüzel kişiyi, üretici tarafından doğrudan piyasaya arz edilmemesi durumunda ise ambalajın üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanan gerçek veya tüzel kişiyi, üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı,
hh) Plastik torba: Plastikten yapılmış, mal veya ürünlerin satış noktalarında tüketicilere taşıma amacıyla temin edilen saplı veya sapsız torbaları,
ii) Satış ambalajı (birincil ambalaj): Nihai kullanıcı veya tüketici için bir satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan ambalajı,
jj) Satış noktası: Toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürünlerin satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerlerini,
kk) Tedarikçi: Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp piyasaya sürenlere ambalaj tedarik edenler ile piyasaya sürenler adına fason üretim yapanları,
ll) Tek kullanımlık ambalaj: Kullanım sonrasında yeniden kullanıma uygun olmayan ambalajları,
mm) Temsiliyet payı: Yetkilendirilecek kuruluşun temsil ettiği ambalaj miktarının, yurt içinde piyasaya sürülen toplam ambalaj miktarına oranını,
nn) Toplama ayırma tesisi: Ambalaj atıklarının toplandığı ve cinslerine göre sınıflandırılarak ayrıldığı ambalaj atığı işleme tesisini,
oo) Yeniden kullanım: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (öö) bendinde tanımlanan işlemleri,
öö) Yeniden kullanıma hazırlama: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (pp) bendinde tanımlanan işlemleri,
pp) Yetkilendirilmiş kuruluş: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (rr) bendinde tanımlanan Bakanlık tarafından yetkilendirilen tüzel kişiliği haiz, kâr amacı taşımayan birlikleri,
ifade eder.
Genel İlkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler
Genel ilkeler
MADDE 5 – (1) Ambalaj atıklarının yönetimine ilişkin ilkeler aşağıda belirtilmiştir:
ç) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetiminden sorumlu kişi veya kişiler ile kurum/kuruluşlar, bu atıkların çevre ve insan sağlığına zararlı olabilecek etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
ı) Maddesel geri dönüşümü ekonomik olmayan veya maddesel geri dönüşümü sağlanamayan ambalaj atıkları, enerji geri kazanımı amacıyla işlenir.
MADDE 6 – (1) Bakanlık;
ç) Geri kazanılmış ürünlerin kullanımını özendirmekle,
ı) Döngüsel ekonomi, kaynak verimliliği ve sıfır atık yaklaşımı konularında çalışmalar yürütmekle, ulusal ve uluslararası çalışmaları izlemekle, çalışmalara katılım sağlamakla,
görevli ve yetkilidir.
(2) Bakanlık, gerekli gördüğü durumlarda birinci fıkrada belirtilen yetkilerini il müdürlüklerine devredebilir.
MADDE 7 – (1) İl müdürlüğü;
ç) Depozito/iade sistemlerine ilişkin ambalaj bilgi sistemi üzerinden sunulan uygulama planlarını incelemek ve değerlendirmekle,
ğ) Çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesislerinin ambalaj bilgi sistemi üzerinden faaliyet konularına göre yükümlü oldukları bildirimlerinin takibini ve kontrolünü yapmakla, bu bildirimlere esas bilgi ve belgeleri incelemekle,
görevli ve yetkilidir.
MADDE 8 – (1) Ambalaj atıklarının ayrı toplanmasından, 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesi kapsamında büyükşehir belediye sınırları içerisinde ilçe belediyeleri ve 5393 sayılı Kanunun 15 inci maddesi kapsamında belediyeler sorumludur.
(2) Belediyeler, ambalaj atıklarının düzenli depolama tesislerine gönderilmemesi ve ambalaj atıklarının bu tesislere kabul edilmemesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
(3) Büyükşehir belediyeleri;
görevli ve yükümlüdür.
ç) Kurulan toplama sistemini ambalaj atığı üreticilerine ilanen duyurmakla,
ı) Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında, bu Yönetmelikle sorumluluk verilen taraflarla birlikte eğitim faaliyetleri yapmak ve bu faaliyetlere katkıda bulunmakla,
görevli ve yükümlüdürler.
(5) Birlik üyesi olunması ve birlik tüzüğünde yer alması halinde, yönetim planının hazırlanması ve ambalaj atıklarının toplanması faaliyetleri, belediyeler adına üye oldukları birlik tarafından yerine getirilir.
MADDE 9 – (1) Ambalaj üreticileri;
ç) Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında eğitim faaliyetleri yapmakla ve bu faaliyetlere katkıda bulunmakla,
yükümlüdür.
MADDE 10 – (1) Tedarikçiler;
yükümlüdürler.
Piyasaya sürenlerin yükümlülükleri
MADDE 11 – (1) Piyasaya sürenler;
ğ) Ambalajlı olarak piyasaya sürülen ürünlerin kullanımı sonucu ortaya çıkan ambalaj atıklarının toplanmasına ve dördüncü bölümde yer alan hükümler doğrultusunda geri dönüşümünün/geri kazanımının sağlanmasına yönelik maliyetleri karşılamakla,
ı) Piyasaya sürülen ürünlerin ambalajlarında işaretlemenin tercih edilmesi halinde ambalajlarını, 18 inci maddede belirtilen şekilde işaretlemekle,
yükümlüdür.
(2) Yurt içinde piyasaya sürdüğü ambalajların toplamı yıllık bin kilogram ve altında olan işletmeler geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerinden muaftır.
MADDE 12 – (1) Yetkilendirilmiş kuruluşlar;
ç) Piyasaya sürenler ile yapılan anlaşmalar doğrultusunda piyasaya sürenlerin geri dönüşüm/geri kazanım yükümlülüğünü dördüncü bölümdeki hükümlere uygun olarak yerine getirmekle,
ğ) Alınan yetki çerçevesinde gerçekleştirilen çalışmaları, bu çalışmalara yönelik ayni ve nakdi olarak verilen destekleri, bir sonraki yıl için planlanan çalışmaları içeren yıllık faaliyet raporlarını bir sonraki yılın Mart ayı sonuna kadar Bakanlığa sunmakla,
yükümlüdür.
(2) Yetkilendirilmiş kuruluşun işbirliği yapmakla zorunlu olduğu asgari belediye nüfusu; ülke genelindeki toplam belediye nüfusu ile kendi temsiliyet payı oranının çarpılması ile hesaplanır.
(3) Bu Yönetmelikte belirtilen yetkilendirilmiş kuruluş yükümlülüklerine ilave yükümlülükler Bakanlıkça ayrıca belirlenebilir.
MADDE 13 – (1) Ambalaj atığı üreticileri, ambalaj atıklarını, bağlı bulundukları belediyenin ambalaj atıkları yönetim planına uygun olarak, ayrı biriktirmek ve belediyelerce belirlenen şekilde belediyenin toplama sistemine veya atık getirme merkezlerine vermekle yükümlüdür. Ancak çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde ambalaj atıklarını oluştuğu noktada cinslerine göre ayrı biriktiren sanayi işletmeleri ile altıncı bölümde belirtilen toplama sisteminin oluşturulmadığı ve biriktirme ekipmanlarının temin edilemediği yerlerdeki ambalaj atığı üreticileri ambalaj atıklarını çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesislerine verebilirler.
(2) Sanayi işletmeleri ile askeri birlik ve kurumlar, Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde tanımlandığı şekilde ambalaj atıklarına ilişkin olarak atık beyan formunu Bakanlığa sunmakla ve bir nüshasını saklamakla yükümlüdürler.
(3) Belediyenin yönetim sistemi dışında kalan ambalaj atığı üreticileri, tüketim sonucu oluşan ambalaj atıklarını çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde ayrı olarak biriktirerek belediyenin toplama sistemine veya çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesislerine verirler.
(4) Yüz konut ve üzeri sitelerde site yönetimleri tarafından ambalaj atıkları için belediyenin toplama sistemine uygun biriktirme ekipmanlarının yerleştirilmesi zorunludur.
(5) Otel, restoran, hastane, üniversite, terminal, spor kompleksleri gibi işletmeler tarafından ambalaj atıklarının kaynağında ayrı biriktirilmesi amacıyla biriktirme ekipmanlarının yerleştirilmesi zorunludur.
MADDE 14 – (1) Satış noktaları;
ç) Torba kullanımını en aza indirecek tedbirleri almakla ve bu konuda tüketicileri bilgilendirmekle,
yükümlüdür.
Ambalajın Üretimine ve Piyasaya Sürülmesine İlişkin Hükümler
Temel şartlar
MADDE 15 – (1) Ambalajlar, yeniden kullanılacak, geri dönüştürülecek, geri kazanılacak ve bu işlemleri kapsayan yönetim ve bertaraf aşamalarında çevreye en az zarar verecek şekilde tasarlanmak ve üretilmek zorundadır. Bu şartlara uygunluğunun belirlenmesinde ilgili ulusal ve uluslararası standartlar dikkate alınır.
(2) Alternatifi olmayan ambalajlar dışında, geri dönüşümü ve geri kazanılması teknik olarak mümkün olmayan ambalajların üretilmesi, piyasaya sürülmesi ve ithali yasaktır.
(3) Yurt içinde üretilecek ve ithal edilecek ambalajların sağlaması gereken temel şartlar aşağıda belirtilmiştir:
1) Tüketici ve ambalajlanan ürün için gerekli güvenlik ve sağlık düzeyini sağlamaya yeterli olandan fazla hacim ve ağırlıkta ambalaj kullanılmaması,
2) Ambalajın tasarlanırken, üretilirken ve satışa sunulurken yeniden kullanıma ve/veya geri dönüşüm dâhil geri kazanıma uygun olması,
3) Ambalaj atığının ve üretimi esnasında oluşan atıkların geri kazanımı veya bertarafı sırasında ambalajın içerdiği maddelerin çevre üzerindeki etkisi göz önünde bulundurularak, ambalaj ve ambalajın bileşenleri üretilirken zararlı ve tehlikeli maddelerin en aza indirilmesi,
zorunludur.
1) Ambalajın fiziki özelliği ve niteliğinin normal şartlar altında ambalajın birden fazla kullanımına izin verecek şekilde olması,
2) Ambalajın yeniden kullanımı sürecinde, çalışanların sağlık ve güvenlik şartları göz önünde bulundurulması,
3) Ambalaj yeniden kullanılmayacak hale gelerek atık olduğu zaman, (c) bendinde belirtilen özel şartların sağlanması,
zorunludur.
1) Ambalaj atıklarının maddesel geri dönüşüm yoluyla geri kazanılması durumunda; piyasaya sunmak üzere ambalaj üretilirken, ambalajın üretiminde kullanılan maddelerin ağırlıkça belli bir yüzdesinin geri dönüştürülebilir olması,
2) Ambalaj atıklarının enerji geri kazanım amacıyla işlenmesi durumunda; enerji geri kazanımının en uygun düzeyde olmasını sağlamak için işlenecek ambalaj atığının minimum alt kalorifik değere sahip olması,
3) Ambalaj atıklarının kompost yapılmak üzere işlenmesi durumunda, doğada parçalanabilecek nitelikte olması, ayrı toplama işlemini ve kompost yapma sürecini engellememesi,
4) Biyolojik olarak parçalanabilir ambalaj atıklarının; fiziki, kimyasal, termal veya biyolojik ayrıştırma işlemlerinden sonra, nihai kompostun sonunda karbondioksit, biyokütle ve suya dönüşebilecek niteliğe sahip olması,
zorunludur.
MADDE 16 – (1) Ambalaj üreticileri, ambalajda veya ambalaj bileşenlerinde bulunan kurşun, kadmiyum, cıva, artı altı değerlikli krom konsantrasyonlarının toplamının 100 ppm’i aşmamasını sağlamak zorundadır. Ancak, tamamen kurşunlu kristal camdan yapılan ambalajlar için bu zorunluluk geçerli değildir.
(2) Cam ambalaj üretiminde geri dönüştürülmüş malzeme kullanılması durumunda, her bir cam fırını için ayrı ayrı bakılmak kaydı ile temsili örneklerde ardışık on iki ay süre içinde yapılan toplam ağır metal analizlerinin aylık ortalamalarının 200 ppm sınırını aşmaması şartıyla, birinci fıkrada belirtilen konsantrasyon limitleri aşılabilir.
MADDE 17 – (1) Ambalaj atıklarının geri toplanması, yeniden kullanılması, geri kazanımının kolaylaştırılması ve tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla ambalajlar üretimleri sırasında işaretlenir.
(2) İşaretleme gönüllülük esasına dayanır. Ambalaj üreticilerinin işaretlemeyi tercih etmesi halinde;
ç) İşaretlemenin, ambalajın üzerinde; kolayca görülebilir, okunabilir, ambalaj açıldığında dahi kalıcı ve dayanıklı olması sağlanır.
MADDE 18 – (1) Ambalajlar, piyasaya sürenler tarafından bu Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak toplama ve geri kazanım sistemine dâhil olduğunun belirtilmesi ve tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla işaretlenir. Bu işaretleme, piyasaya sürenin kayıt altında olduğunu ve geri kazanım konusunda dâhil olduğu sistemi gösterir.
(2) İşaretleme gönüllülük esasına dayanır. Piyasaya sürenlerin işaretlemeyi tercih etmesi halinde, piyasaya sürenler, ambalajlarında veya etiketlerinde;
bulundurur.
(3) İşaretleme ambalajın veya etiketin üzerine yapılır. İşaretlemenin kolayca görülebilir, okunabilir, ambalaj açıldığı takdirde dâhi kalıcı ve dayanıklı olması zorunludur. Ambalajlarda geri kazanımı olumsuz etkilemeyecek malzemeden yapılmış etiketler ve yapıştırıcılar kullanılır.
Geri Dönüşüm/Geri Kazanım Hedefleri ve Hedeflerin Yerine Getirilmesi
Geri kazanım/geri dönüşüm hedefleri
MADDE 19 – (1) Yetkilendirilmiş kuruluş/piyasaya sürenler, 2005 yılından 2018 yılına kadar ambalaj atıklarının en az aşağıda belirtildiği oranlarda geri kazanım hedeflerini sağlamakla yükümlüdürler.
(2) Yetkilendirilmiş kuruluşlar ve depozito/iade sistemi uygulayan piyasaya sürenler, 2018 yılından itibaren en az aşağıda verilen oranlarda malzeme bazlı geri dönüşüm hedeflerine ulaşılmasını sağlarlar:
(3) Bakanlık, ambalaj atıklarının yönetimi konusunda bu Yönetmelikte yükümlülüğü bulunan tüm taraflar ile birlikte gerekli tedbirleri alarak 2018 yılından itibaren ülke genelinde en az aşağıda verilen oranlarda malzeme cinsine bakılmaksızın toplam geri dönüşüm ve geri kazanım hedeflerine ulaşılmasını sağlar:
(4) Yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından ahşap hariç olmak üzere ikinci fıkradaki hedeflerin en az %80’inin ayrı toplama sistemi ile toplanan sanayi işletmelerinden kaynaklananlar hariç diğer ambalaj atıklarından sağlanması zorunludur. Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasına yönelik çalışmalar işbirliği yapılan belediyelerin ambalaj atıkları yönetim planları kapsamında gerçekleştirilir.
(5) Kompozit ambalajların geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerinin sağlanması için; birim ambalajın bileşiminde bulunan ve ağırlıkça en fazla miktarı oluşturan malzemenin türüne ait hedef doğrultusunda kompozit malzeme toplanır.
(6) İkinci ve üçüncü fıkralarda yer alan hedeflere ilişkin hesaplamalar, Ek-4’te yer alan hükümler çerçevesinde gerçekleştirilir.
MADDE 20 – (1) Piyasaya sürenler geri dönüşüm/geri kazanım hedefini yerine getirmek amacıyla piyasaya sürdüğü ürünlerin ambalajlarına depozito/iade sistemi uygulayabilir veya yetkilendirilmiş kuruluşa sorumluluklarını devredebilir. Bakanlıkça yetkilendirilmiş bir kuruluş bulunmaması durumunda piyasaya sürenler münferit olarak geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerini yerine getirirler.
(2) Ürünlerinin ambalajlarına depozito/iade sistemi uygulamayı tercih edenler;
yükümlüdür.
Geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerininin yerine getirilmesine ilişkin hususlar
MADDE 21 – (1) Yetkilendirilmiş kuruluşlar/piyasaya sürenler ambalaj atıklarının toplanması, ayrılması, geri dönüşümü ve geri kazanımı konusunda gerçekleştirdiği çalışmalara ilişkin, depozito/iade sistemi uygulayan piyasaya sürenler ise bu sistemle geri toplanan ambalaj ve ambalaj atıkları ile geri dönüştürülen/geri kazanılan ve yeniden kullanılan ambalajlara ilişkin bir önceki yıla ait verileri ambalaj bilgi sistemi üzerinden sunmakla yükümlüdür. Sunulacak bilgi ve belgeler ile bu bilgi ve belgelerin incelenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin hususlar, Bakanlıkça belirlenir.
MADDE 22 – (1) Depozito/iade sistemi uygulayan piyasaya sürenler ile yetkilendirilmiş kuruluşların 19 uncu maddede belirtilen hedefleri sağlayamamaları durumunda, eksik kalan miktar bir sonraki yıl için uygulanan hedeflere karşılık gelen miktara ilave edilir ve 2872 sayılı Kanun uyarınca idari yaptırım uygulanır.
Yetkilendirilecek Kuruluşta Aranacak Şartlar, Yetki Verilmesi,
Denetimi ve Yetki İptali
Yetkilendirilecek kuruluşta aranacak şartlar ve yetki verilmesi
MADDE 23 – (1) Yetkilendirilecek kuruluşun tüm ambalaj cinsleri için yetki başvurusunda bulunması ve temsiliyet payının her bir ambalaj cinsi için en az yüzde beş, toplamda ise en az yüzde on olması zorunludur.
(2) Birinci fıkrada yer alan temsiliyet şartını sağlayan kuruluşlar, Atık Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen hükümler doğrultusunda yetki başvurusunda bulunurlar.
Yetkilendirme süreci, yetkilendirilmiş kuruluşun denetimi ve yetki iptali
MADDE 24 – (1) Yetkilendirme süreci, yetkilendirilmiş kuruluşun denetimi ve yetki iptali Atık Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen hükümler doğrultusunda gerçekleştirilir.
(2) Yetkisi iptal edilen kuruluş, iki yıl süre ile yeniden yetki başvurusunda bulunamaz.
Biriktirme ekipmanları ve toplama araçları
MADDE 25 – (1) Ambalaj atıklarının ayrı toplanmasına yönelik kullanılacak biriktirme ekipmanları mavi renkli olur. Ambalaj atıklarının malzeme cinslerine göre ayrı biriktirilmesi halinde kullanılacak biriktirme ekipmanlarında cam için yeşil ve/veya beyaz, kağıt için mavi, plastik için sarı, metal için gri renk kullanılır.
(2) Kumbara, konteyner, iç mekan kutusu, poşet ve benzeri ayrı toplama ekipmanlarının üstünde ayrı toplanacak ambalaj atıkları şekil ve yazı ile açık olarak belirtilir.
(3) Ambalaj atıklarının görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri olumsuz etkileri engelleyecek şekilde kapalı araçlarla taşınması sağlanır.
MADDE 26 – (1) Belediyelerce ambalaj atığı yönetim planı kapsamında oluşturulan toplama sisteminde 25 inci maddede belirtilen hükümlere ilave olarak aşağıdaki hususlara uyulur:
1) İlgili belediyenin adı ve iletişim bilgileri bulunur,
2) Ayrı toplanacak ambalaj atıkları yazı ve şekil ile açık olarak belirtilir, yazı ve şekiller kolayca okunabilecek ve anlaşılabilecek boyutlarda tasarlanır,
3) Elektronik veri tabanlı takip ve izleme sistemi bulunması zorunludur.
ç) Ambalaj atıkları yönetim planı kapsamında ambalaj atıklarının biriktirilmesi için oluşan atık miktarını karşılayacak kapasiteye sahip olacak şekilde; 400.000 ve üzeri nüfusa sahip belediyelerde her yüz konuta en az bir adet biriktirme ekipmanı veya her 400 metrede en az bir adet biriktirme ekipmanı, 100.000-400.000 arası nüfusa sahip belediyelerde her yüz elli konuta en az bir adet biriktirme ekipmanı veya her 500 metrede en az bir adet biriktirme ekipmanı, 100.000 ve altında nüfusa sahip belediyelerde ise her iki yüz konuta en az bir adet biriktirme ekipmanı veya her 600 metrede en az bir adet biriktirme ekipmanı yerleştirilir.
MADDE 27 – (1) Toplanan ambalaj atıklarının toplama ayırma tesislerine ulaştırılmadan önce biriktirilmesi amacıyla belediyeler/belediye birlikleri tarafından ambalaj atığı aktarma merkezleri kurulabilir/kurdurulabilir, işletilebilir/işlettirilebilir.
(2) Ambalaj atığı aktarma merkezinin;
zorunludur.
(4) Ambalaj atıkları yönetim planı kapsamında toplanan ve aktarma merkezlerinde biriktirilen ambalaj atıkları çevre lisanslı toplama ayırma tesislerine, malzeme cinsine göre ayrı toplanmış ambalaj atıkları ise çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesislerine gönderilir.
(5) Bu merkezler il müdürlüklerince ambalaj bilgi sistemine kayıt edilir.
(6) Kurulan aktarma merkezleri, aktarma merkezini oluşturan belediyenin onayı doğrultusunda diğer belediyeler tarafından ortaklaşa kullanılabilir.
Çevre lisansı işlemleri
MADDE 28 – (1) Ambalaj atıklarının toplanması, ayrılması, geri dönüştürülmesi ve/veya geri kazanılması amacıyla faaliyet göstermek isteyen tesisler, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği doğrultusunda geçici faaliyet belgesi/çevre lisansı almak zorundadır.
(2) Piyasaya süren tarafından depozito/iade sistemiyle toplanan ambalajların yeniden kullanımı faaliyeti, çevre lisansından muaftır.
(3) Toplama ayırma tesisleri, 29 uncu maddede, geri dönüşüm tesisleri ise 30 uncu maddede belirtilen kriterleri sağlar.
(4) Ambalaj atıklarını enerji geri kazanımı amacıyla yakıt olarak kullanacak tesisler ile yakarak bertaraf edecek tesisler, 6/10/2010 tarihli ve 27721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır.
(5) Ambalaj atığı işleme tesisleri, toplanan, ayrılan, yeniden kullanıma hazırlanan, geri dönüştürülen, geri kazanılan, ambalaj atıklarına ilişkin bildirimlerini, her ay ambalaj bilgi sistemi üzerinden faaliyet konularına göre yapmakla yükümlüdürler.
(6) Ambalaj atığı işleme tesisleri, tesislerine kabul ettiği, işlediği, bakiye olarak oluşturduğu atıklar ile geri dönüşüm/geri kazanım faaliyeti neticesinde oluşan ürünlerin bilgilerine ilişkin bildirimlerini Bakanlığın atık yönetimi uygulaması üzerinden yapmakla yükümlüdür.
MADDE 29 – (1) Ambalaj atıklarının toplanarak cinslerine göre ayrıldığı toplama ayırma tesislerinde;
ç) Ambalaj atıklarının ayrılacağı alanın üzerinin ve etrafının tamamen kapalı olması, faaliyet gösterilen açık ve kapalı alanların zemininin beton olması,
ğ) Kapasiteyi karşılayacak şekilde platformlu ambalaj atığı ayırma bandı ile malzeme cinsine göre ayrılacak ambalaj atıkları için, ayırma bandının kenarlarında belirli aralıklar ile ayırma gözleri ve bu gözlerin altında, cinslerine göre ayrılan ambalaj atıklarının biriktirilmesi maksadıyla tesis içerisinde kolayca hareket ettirilebilecek konteynerler veya pres hattını besleyen atık bölmeleri bulundurulması,
ı) En az bir pres makinesi bulundurulması,
zorunludur.
(2) Ambalaj atıklarının, cinslerine göre ayrılmasını sağlamak için faaliyet gösterecek toplama ayırma tesisleri üç farklı tipte kurulabilir. Bu tesislerin birinci fıkrada belirtilen kriterlerin yanında aşağıda verilen kapasiteleri sağlamaları zorunludur. Aşağıdaki tip tesislerin teknik kriterleri ve uygunluk değerlendirmesine ilişkin esaslar Bakanlıkça ayrıca belirlenir.
ç) Belediye yönetim planı kapsamı dışında faaliyet gösterecek ayırma tesisleri en az 3. Tip tesis kriterlerini sağlaması gerekmektedir.
(3) 1. Tip toplama ayırma tesislerinde en az bir tanesi çevre mühendisliği meslek grubundan olmak üzere, tüm toplama ayırma tesislerinde tam zamanlı olarak çevre görevlisi istihdam edilmesi gerekmektedir.
(4) Toplama ayırma tesisleri tarafından tesise kabul edilen ve işlenen ambalaj atıkları çevre lisanslı ambalaj atığı geri dönüşüm tesislerine gönderilir. Ancak maddesel geri dönüşümü yapılamayan ve/veya maddesel geri dönüşümü ekonomik olmadığı anlaşılan ambalaj atıklarının diğer geri dönüşüm yöntemleri ile de geri dönüşümü sağlanamazsa, bu atıklar enerji geri kazanımı amacı ile faaliyet gösteren çevre lisanslı atık işleme tesislerine veya yakma tesislerine gönderilir.
(5) Bakanlık ve/veya il müdürlüğü ambalaj atığı ayırma tesislerinden bu maddede yer alan hususlara ilişkin ve/veya ilave olarak bilgi veya belge isteyebilir.
MADDE 30 – (1) Ambalaj atıklarının işlenerek asıl kullanım amacı ya da diğer amaçlar doğrultusunda ürünlere, malzemelere ya da maddelere dönüştürüldüğü geri dönüşüm tesislerinin;
ğ) Geri dönüşüm sonucunda elde edilen malzemenin nihai ürün olmaması halinde malzemenin kullanımına yönelik talebin sürekli olduğunun ve malzemenin ekonomik değere sahip bir ürünün üretim prosesinde ihtiyaç duyulan hammadde niteliğinde olduğunun malzemeyi talep edenin taahhütü ile belgelemesi ve geri dönüştürülmüş malzeme ile yapılan üretim sonucunda elde edilen nihai ürünün ürün standardını bozmadığının belgelenmesi,
zorunludur.
(2) Bu tesislerin faaliyet konusuna, proseslerine ve bu proseslerden elde edilen malzemelere göre sağlaması gereken teknik kriterlere ilişkin ilave hususlar Bakanlıkça ayrıca belirlenir.
(3) Bakanlık ve/veya il müdürlüğü birinci fıkrada yer alan hususlara ilişkin ve/veya ilave bilgi veya belge isteyebilir.
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 31 – (1) Bu Yönetmelik, 20/12/1994 tarihli ve 94/62/AT sayılı Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Ambalaj Komisyonu
MADDE 32 – (1) Ambalaj Komisyonu, biri başkan olmak üzere Bakanlık personeli ile Bakanlığın uygun göreceği yetkilendirilmiş kuruluş, ambalaj üreticileri, tedarikçiler, piyasaya sürenler, büyükşehir belediyeleri, belediyeler, belediye birlikleri, çevre lisanslı ambalaj işleme tesisleri, satış noktaları ve ilgili diğer sektörlerin yetkili temsilcilerinden oluşur.
(2) Ambalaj Komisyonu, yılda en az bir kere Bakanlığın belirleyeceği gündemle Bakanlık temsilcisinin başkanlığında toplanır. Komisyonun sekretarya hizmetleri, Bakanlık tarafından yürütülür. Toplantı yer ve zamanı ile gündemine ilişkin hususlar, toplantı tarihinden en az 15 gün önce Bakanlık tarafından üyelere bildirilir.
(3) Ambalaj Komisyonu, bu Yönetmelik doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları değerlendirerek tavsiye kararları alır.
MADDE 33 – (1) Belediyeler, ekonomik işletmeler, yetkilendirilmiş kuruluşlar, satış noktaları, çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesisleri; ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması, yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve geri kazanımı konularındaki rolleri, ambalajların işaretlenmesi, yıllık geri dönüşüm/geri kazanım hedefleri ile gerçekleşme oranları konularında tüketicileri ve kamuoyunu bilgilendirmekle, ambalaj atıklarının yönetimine ilişkin eğitim çalışmaları yürütmekle, ambalaj ve ambalaj atığı yönetimine ilişkin duyarlılığı geliştirmek üzere sosyal sorumluluk projeleri yapmakla veya bu amaçla yapılan çalışmalara katılmakla yükümlüdürler.
MADDE 34 – (1) Bakanlık ve/veya il müdürlüğü; belediyeler, piyasaya sürenler, ambalaj üreticileri, tedarikçiler, yetkilendirilmiş kuruluş, çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesisleri tarafından yapılan bildirim ve sunulan belgeleri inceler ve çalışmaları denetler. Bakanlık tarafından gerekli görülmesi halinde; ilgili taraflar, bildirim ve belgelerini yeminli mali müşavire inceletir ve inceleme raporunu Bakanlığa sunar. Yapılan bildirim ve sunulan belgelerin doğru olmadığının tespit edilmesi halinde 35 inci maddeye göre işlem yapılır.
İdari yaptırım
MADDE 35 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında, 2872 sayılı Kanun, 5326 sayılı Kanun, 5216 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen idari yaptırımlar uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 36 – (1) 24/8/2011 tarihli ve 28035 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce ambalaj atığı toplama ayırma, ambalaj atığı geri dönüşüm/geri kazanım konularında Bakanlıktan çevre lisansı almış tesisler lisans sürelerinin sonuna kadar faaliyetlerine devam edebilirler. Bu süre içerisinde söz konusu toplama ayırma tesisleri alan ölçüsü ve kapasitesi esas alınmak suretiyle 29 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen tipte ayırma tesisi olarak kabul edilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen tesislerin Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yeni durumları doğrultusunda çevre lisansı yenileme sürecini başlatmaları gerekmektedir. Lisans yenileme işlemlerinde 29 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan yer seçim kriteri aranmaz.
Geri dönüşüm/geri kazanım (belgelendirme) yükümlülüğü
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 2017 yılına ait belgelendirme yükümlülüğü ile ilgili işlemler, 31/3/2018 tarihine kadar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte olan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yürütülür. Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önceki yıllara ait belgelendirme yükümlülüğü ile ilgili işlemler, Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda yürütülür.
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce Bakanlık tarafından uygun bulunan ambalaj atıkları yönetim planları, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülür.
Mevcut yetkilendirilmiş kuruluşlar
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce Bakanlıktan yetki alan yetkilendirilmiş kuruluşlar faaliyetlerini bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütür. Söz konusu yetkilendirilmiş kuruluşlar bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içerisinde 23 üncü maddede yer alan temsiliyet payı şartlarını sağladığına ilişkin bilgi ve belgeleri Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.
Yürürlük
MADDE 37 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 38 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Kaynak: http://www.resmigazete.gov.tr/